Mobil Uygulamalar Yeniden Tanımlanıyor — App Clip
Özellikle son yıllarda nesnelerin interneti, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, büyük veri, bulut hizmetleri gibi teknolojik atılımlar ile birlikte üreticiler dijitalleşme yolunda ürünlerini veya hizmetlerini pek çok yöntemle son kullanıcıya ulaştırmaya çalışıyor.
Günümüzde son kullanıcıya hızlı, etkili ve basitleştirilmiş bir biçimde ulaşma iştahı bir çok sektörde dijitale eğilimi artırmaya devam ediyor. Özellikle son yıllardaki teknolojik eğilimin ve istatistiklerin sonucu bize insanların neredeyse tüm ihtiyaçlarını mobil uygulamalar üzerinden yürütme arzusunun şiddetini önemli ölçüde vurguluyor. Artan bu sektörel eğilim ile birlikte artık günümüzde mobil uygulamalar hayatımızın her alanına etki etti ve etmeye devam ediyor. Mobil uygulama kullanım oranlarının artması ile birlikte üreticilerin hizmetlerini dijitale taşıma hızı ve arzusu da doğru orantılı olarak artıyor.
Günümüz mobil uygulamaları artan bu dijital ihtiyacı karşılamada yeterli görünse de üreticiler artan bu talebi karşılamada zorlandıkları bazı alanlar oluşmaya başladı. Mobil uygulamaların her geçen gün boyut olarak büyümesi, güç tüketimlerinin artması, daha fazla veri trafiği için artan internet bant genişliği ihtiyacı gibi durumlar üreticileri farklı çözümler aramaya sürüklüyor
Apple’ın her yıl düzenlediği Uluslararası Geliştirici Konferansı — WWDC, bu yıl Haziran ayında Apple tarafından ilk kez %100 çevrimiçi olarak Cupertino’da gerçekleşti. 155’ten fazla ülkede 23 milyonu aşkın Apple uygulama geliştirici topluluğunun ilgisini çekmeyi başardı. Etkinlikte tanıtılan pek çok yenilik ve teknolojik gelişmeler ile beraber App Clips de bu gelişmeler arasında yerini aldı.
App clips hali hazırdaki uygulama deneyimini oldukça değiştiren bir yenilik olarak karşımıza çıkıyor. Apple’ın tanımına göre Clip’ler mobil uygulamanın birer küçük parçası olarak tanımlanıyor. Clip’ler, bağlı bulundukları uygulamayı kullanıcıların cihazlarına yükleme ihtiyacı bulunmadan ilgili uygulamada ve hali hazırda sunulan bir hizmeti oldukça hızlı bir biçimde sunmayı hedefleyen bir uygulama parçacığı olarak tanımlanıyor.
Bu tanımda geçen “hızlı” kavramı aslında temelinde ilgili uygulama parçacıklarının boyutunun azlığı ve ilerleyen başlıklarda da değineceğimiz bazı teknik regülasyonlar ile mümkün oluyor.
App Clip’lere Nasıl Ulaşacağız?
Kullanıcıların clip’leri başlatabileceği toplam 6 adet yol bulunuyor. Bunlar;
- NFC etiketleri
- Apple görsel kodları
- Safari uygulama pankartları
- Mesajlar uygulaması
- Haritalar
- Mekan Kartları
yukarıdaki terminolojiye geliştiriciler olarak hakim olsakta karşımıza yeni olarak çıkan bir kavram var: “Apple görsel kodları”. Görsel kodlar tıpkı QR kodları gibi tasarlanan akıllı bir etiket olarak tanımlanıyor. Telefonların kamera donanımı ile taranabilecek ve ilgili app clipe ulaşmamızı sağlayacak. Ek olarak bu etiketlere NFC desteği de eklenebilecek.
Tüm bu tetikleme yöntemleri aslında Apple’ın hali hazırda iOS platformunda kullanılan ve tanımlı web sitelerinden ilgili uygulamaya yönlendirme yapan “Universal Link” özelliğine benzer bir URL bağlantı yapısına benzer bir yapı olan “Smart URLs” isimli bir bağlantı teknolojisine dayanıyor. Aslında clipler smart url ismini verdiğimiz tek bir yolla tetikleniyor fakat 6 farklı yolla bu işlem gerçekleşebiliyor.
Örneğin sabah sporunuzu yaparken gözünüze bir bisiklet çarpabilir ve üzerinde “Appclip ile Hemen Kirala!” gibi bir ibare görebilirsiniz. Telefonunuzu ilgili etikete yaklaştırdığınız an Apple’in akıllı bağlantı teknolojisi devreye girecek ve ilgili App Clip ekranınızda görünecek.
Belki bir sık gittiğiniz bir restorana haritalardan yol tarifi alırken “ AppClip ile siparişini ver, sen gelene kadar hazırlansın!” gibi bir bağlantı da görebilirsiniz. Bu bağlantıya da etkileşim verdiğiniz anda telefonunuzda bir App clip başlayacak ve siz favori restoranınıza ulaşana kadar siparişini saniyeler içerisinde vereceksiniz.
Ek olarak bu tetikleme yöntemleri haricinde hali hazırda ve daha önce kullanılmış app clipleri iOS 14 yeni uygulama kütüphanesi arayüzünden açabileceğiz
Örnekler ile de gördüğümüz gibi çok farklı bi kullanıcı deneyimi bizi beklemekte. Hayatımızın her alanına girebilecek potansiyelde olan bu yenilik ile birlikte artık uygulama deneyimi çok daha hızlı olacağı aşikar.
Yeni Bir Motto: Şip-Şak Uygulama Deneyimi
Bahsettiğimiz 6 adet tetikleme yöntemi ile birlikte Apple App cliplerin çok hızlı indirilmesi ve açılmasını hedefliyor. Bu bağlamda cliplerin maksimum boyutunu 10MB ile sınırlıyor. Gerçek uygulamalarda kullanılan pek çok yetkinliği de kısıtlıyor. Dolayısı ile güç tüketimi ve işletim sistemi kaynak kullanımı da beraberinde azalıyor.
Alışılmışın Dışında Bir Kullanıcı Tecrübesi
App clipler hali hazırda kullanılan iOS uygulama dizininde görünmeyecek. iOS kullanıcıların kullanım sıklığını algılayacak ve kullandığınız kadar telefonunuzda bulunacak. Örneğin sık gittiğiniz bir restoran için App Clip 3 ay telefonunuzda bulunacakken, tatile gittiğiniz bir otelde otomattan satın alacağınız bir ürün için 1 ay telefonunuzda kalabilir. Bu süreler hakkında açık bir veri bulunmamasına rağmen iOS 14 Beta sürümünde ilk etapta 30 gün sonrasında silineceği bilgisi bulunuyor.
App clipler içerisinde karmaşık kayıt formları, kullanıcının içerisinde kaybolabileceği bir arayüz gibi deneyimler önerilmiyor. Eğer kullanıcının kayıt olması gereken bir iş mantığı yürütülüyorsa, Apple bu ihtiyacı SSO (Bir Kere Giriş Yap) gibi teknolojiler ile halledilmesi gerektiğini öneriyor. Oldukça kullanışlı bir teknoloji olan “Sign in with Apple” teknolojisini de kullanabileceğimizi belirtiyor.
Dolayısı ile örneğimizde bulunduğu gibi tatile gittiğiniz otelde otomattan bir adet ürün satın almak için karmaşık bir kayıt formu doldurmak çok iyi bir kullanıcı deneyimi sunmayacaktır. Dolayısı ile anlık ödeme sistemlerinin kullanılması da önerilmekte ve “Apple Pay” ismini verdiği ödeme sistemini de kullanabileceğimizi belirtmekte.
Kullanılabilecek Geliştirici Yapıları
Geliştiriciler için hali hazırda iOS SDK içerisinde var olan bir çok yapıyı kullanma fırsatı sunuluyor. Bunlara ek olarak;
- SwiftUI
- UIKit
App Clipler için kullanılabilecek iken, aşağıdaki yapıların kullanımı kapalı veya kısıtlı durumda. Bunlar;
- CallKit
- CareKit
- CloudKit
- HealthKit
- HomeKit
- ResearchKit
- SensorKit
- Speech
Geliştiriciler İçin Yeni Konum Doğrulama Sistemi
Geliştiriciler, app clipleri kullanan kullanıcılardan konum verilerini alırken varsayılan olarak gelen ve yeni tasarlanan Location API’ini kullanabilirler. Bu API sayesinde NFC etiketi veya Apple görsel kodları ile taranan bir clip etiketinin tarandığı lokasyon bilgisi de hemen edinilebilmektedir. Ek konum bilgisi ihtiyacı için kullanıcıdan izin almak gerekir fakat app clip için tasarlanan CoreLocation API, sadece bir seferlik veya 1 günlük zaman dilimlerinde konum verilerine erişme yetkisi ile sınırlandırılmış durumda.
8 Saate Kadar Bildirim Gönderebilme
Yeni tasarlanan bildirim sistemi ile birlikte varsayılan olarak App clipin yüklenmesinden itibaren 8 saat içerisinde bildirim göndermemize izin verilmekte. Eğer bu opsiyon iş modelinize uymuyor ise ayrı olarak kullanıcıdan bildirim izni almanız gerekecek. Örnek olarak kargo takibi sağlayan bir modeliniz olduğunu düşünürsek kargonun teslimatı ile ilgili bildirimi günler sonra alabileceğiniz için kullanıcıdan ayrı olarak bildirim izni almanız gerekebilir.
Kullanıcı Gizliliği
App cliplerde kullanıcı gizliliği de ön planda olan konulardan birisi. Dolayısı ile kullanıcının kişisel bilgilerinin takibi konusunda da hassasiyet korunmakta. AppClip’leri geliştirmeye başlamadan uygulama takip modunun kapalı olduğundan emin olunması gerekiyor.
Uygulama içerisinde diğer uygulamalarınızın reklamlarını barındırabilecek pankartlar veya görseller sunulabilir fakat bu tarz reklamlar için de Apple geliştiricilere SKOverlay, SKStoreProduct ve ViewController yapılarının kullanılmasını öneriyor. Ek olarak aşağıdaki konularda ve kullanıcı gizliliğinin önemi bağlamında kullanımı yasaklanan durumlar bulunmakta.
Kullanımı sınırlanan veya tamamen yasaklanan kullanım senaryoları, uygulamanın kullanılmadığı durumlarda veya uygulama ekranda görünür durumda değilken şunlardır;
- Ağ trafiği ve veri alış verişi
- Bluetooth bağlantıları
- Sürekli lokasyon takibi
Bu maddeler dışında AppTrackingTransparency API’inin da kullanımı yasaklanmış durumda. Bu geliştiricilerin uygulamada barınan kişisel bilgilere erişimlerinin kapalı olacağı anlamına gelmekte.
CoreLocation API’i için de kullanıcıdan app clip için izin alırken 1 gün boyunca veya tek seferlik lokasyon kullanımı seçenekleri sunulmakta. Eğer sadece app clip kullanılırken lokasyon datası gerekiyorsa, bunun iznini de kullanıcıdan almak gerekmekte ve bu izin her gün sabah 4:00'de tekrar izin alınması şartı ile sıfırlanmakta.
Kullanımı tamamen kısıtlanmış öğelere de ek olarak aşağıdakilere de erişim tamamen kaldırılmış durumda. Bunlar;
- Hareket ve Zindelik — Spor verileri
- Apple Müzik veya Medya
- Rehber, iCloud Dosyaları, Mesajlar, Hatırlatıcılar
Ayrıca app clipler birer gerçek uygulamanın parçası oldukları için gerçek uygulamaya bağlı durumdalar. Bundan dolayı da topladıkları verileri sadece bağlı bulundukları uygulama ile paylaşabilirler. Bu da AppGroup Container API’i ile gerçeklenebilmektedir.
Bahsettiğimiz üzere clipler mümkün olan en hızlı biçimde sadece bir işi veya senaryoyu gerçekleme modeli üzerine kurulan basit yapılar olduğu için, yukarıda belirtilen durumların dışında bir veri gereksinimi olduğu iş modellerinde kullanıcıyı gerçek uygulamaya yönlendirmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Tasarım Rehberi
Mükemmel bir deneyim
Mükemmel bir app clip tasarımı için Apple dizayn rehberinde de olduğu gibi aşağıdaki durumlara dikkat etmek faydalı olacaktır;
- Sadece ana fonksiyonaliteye odaklanma
- Sade, basit ve tek yönlü ilerleyen bir kullanıcı arabirimi
- Tetikleme ve başlangıçta en önemli özellikleri vurgulama
- Küçük uygulama boyutu
- App clipinizin paylaşılabilme özelliğinin bulunması
- Ödeme sistemleri ile olan kolay kullanımı
Gerçek uygulamayı ön plana çıkarma
Kullanıcılar clipinizi kullanırken eğer beğenirse gerçek uygulamayı da indirme isteğinde bulunabilir. Bu durumda bu üreticiler için bulunmaz bir fırsata dönüşür. Clipinizin açılış ekranında veya genel arayüz içerisinde gerçek uygulamanıza yönlenebilecek bir sahne gösterilebilir. Bunu yaparken;
- App clip açılış kartında gerçek uygulamanın da görseli, tıklanınca yönlenebilecek bir yapısı ve net bir açıklaması olmalı
- App clip ilk açılırken varsayılan olarak tepeden bir sekme iner ve eğer kullanıcı bu sekmeye basarsa App Store’a yönlenecektir
- Her şeye rağmen kullanıcınızı gerçek uygulamanızı indirmeye asla zorlamamalısınız
- Gerçek uygulamanızı önerirken doğru zamanlamayı seçmelisiniz. Örneğin BMI hesaplayan bir uygulama düşünürsek, kişinin sağlık verilerini elle girmesi gerekir. Bu durumda elle girdikten sonra “Sağlık verilerinizin Apple Sağlık’tan hızlıca almak için uygulamamızı indirebilirsiniz” gibi bir promosyon mesajı gösterilebilir.
Tüm bu maddelere dikkat etmek kullanıcıyı doğru zamanda gerçek uygulamaya yönlenmesi konusunda daha yönlendirici olacaktır.
Bir App Clip — Bir Çok App Clip Deneyimi
App cliplerin sunduğu her hangi bir fonksiyonalite, bağlı olduğu gerçek uygulamada da olması zorunlu tutulmaktadır. Kullanıcı istediği her hangi bir noktada gerçek uygulamaya girmek isteyebilir. Bu durumda bu seçeneği de kullanıcıya bırakmamız gerekiyor.
Bir uygulamaya bağlı pek çok app clip senaryosu olduğu durumda neler yapacağız?
Örneğin, farklı iş modelleri için farklı kullanıcı arayüzleri gerekebilir. Şöyle bir örnek verebiliriz; Kullanıcı her zaman kahve aldığı A noktasından kahve alırken restoran adı, açıklaması ve lokasyon bilgileri aynı iken, B noktasındaki bilgiler farklı olabilir. Hatta ödeme yöntemi bile değişebilir. Bu durumda farklı bir app clip açılış ekranı görünecek ve app clipe girildiğinde farklı bir kullanıcı arayüzü gerekecek. Bu tarz senaryolar için Apple App Store Connect içerisinde farklı app clip deneyimleri için farklı açılış ekran tasarımları ve bilgileri talep etmekte.
Teknik olarak bu davranış nasıl sağlanıyor?
Farklı app clip deneyimleri için ayrıştırdığımız nokta, uygulama içerisinde app clipe özel tetikleme linkleri içerisinde belirteceğimiz sorgu parametreleri ile gerçekleşecek. Örneğin: ornekwebsite.com/?kahveRestoran=A farklı bir clip açabilecekken ornekwebsite.com/?kahveRestoran=B farklı bir app clip açabilir. Bu durumda farklı app cliplere farklı ekran arayüzleri de geliştiriciler tarafından belirlenmesi gerekiyor
Geliştiricileri Neler Bekliyor?
Mobil uygulama geliştiriciler klasik uygulama geliştirme döngüsünden çıkmadan oldukça basit adımlarla ekleyecekleri app clipler ile çalıştıkları ürüne hızlı bir katma değer sağlayabilecekler. Bu ve benzer tipte bir çok yapısal atılım ile birlikte klasik mobil uygulama mantığı değişecek gibi duruyor. Geliştiricilerin bir adım önde olmaları adına tüm yenilikleri takip edip olabildiğince hızlı bir şekilde bayrak kaldırmaları gerekebilir.
Mobil Uygulama Deneyiminde Yeni Bir Soluk
Yeni gelen bu konseptin mobil uygulama deneyimine görülmemiş bir bakış açısı getireceği su götürmez bir gerçek. Özellikle karmaşık yapıda olan fakat kritik iş mantıklarının son kullanıcıya hemen ulaşmasını isteyen ve buradan yüksek gelir hedefi olan üreticiler, app clipleri tercih edebilir. Özellikle son yıllarda mobil uygulamaların boyutlarının, veri ve güç tüketimin arttığını göz önünde bulundurursak, bu gibi yapılar alışılmışın dışında yeni bir trend oluşturabilir.
Bunlara ek olarak app clipler ile birlikte üreticilerin uygulamalarını dağıtma anlamında klasik reklam ve promosyon yöntemlerinin de değiştireceği ön görülebilir. Örnek olarak bir şehir içi yolculukta bir sonraki motelin app clip tabelası görebilirsiniz. Bu sizi ilgili üreticinin gerçek uygulamasını indirip kurmak, karmaşık kayıt formları girmek gibi zahmetlerden alıkoyacaktır. Bu bağlamda hemen app clip görselini kameranız ile okutup dakikalar içerisinde yol üzerindeki bir sonraki motel için rezervasyon yapıp, ödemenizi gerçekleştirebileceksiniz. Bu ve benzeri bir çok mal ve hizmet alım senaryosunda sürecin inanılmaz derecede hızlandığını tahmin edebiliriz.
Bankacılık ve finans, sigorta, ilaç, sağlık, kiralama ve satın alma hizmetleri, ulaşım, gıda ve bir çok sektörde daha hızlı ve kolay bir şekilde son kullanıcıya ulaşılacak ve yeni bir soluk gelecek gibi görünüyor.
